De handelsgeest van de detailhandel in Heerlen uit vorige eeuw herleeft.
Door de opkomende mijnindustrie rond 1900 groeide het inwoneraantal van Heerlen van 5.500 in 1900 tot 16.000 in 1910. De detailhandel groeide mee.
Zo waren er onder meer al 6 goud- en zilversmeden in Heerlen die de verdiensten van het zwarte goud probeerden om te zetten in klaterend goud.
Als mede oprichter en bestuurslid van de Heemkundevereniging “Heerlen Stad” heeft Jan Teunissen met zijn werkgroep een dertigtal zakenmensen uit de 20ste eeuw beschreven. De werkgroep spit documenten in het gemeentearchief Rijckheyt door, bestudeert doopboekjes en overlijdensakten en voert gesprekken met nazaten van ondernemers.
Soms leidt dat tot verrassende wetenswaardigheden zoals:
- Drogist Jan Willem Savelbergh (1871 – 1929) van de Geleenstraat die al zijn
correspondenties, positieve duplicaten maakte. Typemachine en carbonpapier waren
immers nog niet uitgevonden.
- Stoffenhandelaar Camps Chorus (geb. 1883) die voor de 1ste wereldoorlog al slager en
opkoper van schapen in Argentinië geweest is.
- Aannemer Johannes Ubachs die een zeer gedetailleerde werklijst over de periode 1900 -
1924 heeft nagelaten.
Iedere Heerlense middenstander uit de 20ste eeuw heeft zijn sporen nagelaten, maar jammer genoeg zal toch veel archiefmateriaal verloren gaan, enerzijds door tijdgebrek om alles vast teleggen, anderzijds doordat nazaten van deze middenstanders de gegevens niet belangrijk genoeg vinden om ze te bewaren of door te geven.
Zo verliezen oude familiefoto’s vaak hun waarde omdat er geen namen aan afgebeelde personen worden gekoppeld.
De reeds eerder verschenen vier uitgaven over deze middenstanders uit de vorige eeuw. Er wordt beschreven 28 personen variërend van hoteleigenaar tot goudsmid, van bakker tot kolenboer, van schoenmaker tot fysiotherapeut.
De volgende zakenmensen zijn beschreven in de 4 delen.
Heerlense Zakenmensen 20ste Eeuw deel 1
| Personen | Beroep | Bijzonderheden |
|---|---|---|
| Victor Camps | Makelaar, taxateur | Al zijn vrije tijd gegeven voor de minder bedeelden van de gemeente Heerlen. |
| Camps Chorus | Stoffenverkoper | Voor zijn 18het levensjaar na Argentinië. Schapen; slachten en kopen. |
| Coumans Schmitz | Suikerwarenverkoopster | Leefde in Heerlen onder de naam “t Vusj Marie”. |
| Harry Koolen | Fysiotherapeut | Van pleegkind tot Nederlands bekendste fysiotherapeut. |
| Peter Martens | Juwelier | Eén van de eerste juweliers die in 1900 naar Heerlen kwamen. |
| Johannes Ubachs | Aannemer & bankier | Werk- en kostenlijsten vanaf 1900 – 1924 |
| J. Verouden | Metaalbewerker | Van hoefsmid tot brievenbus maker. |
Heerlense Zakenmensen 20ste Eeuw deel 2
| Personen | Beroep | Bijzonderheden |
|---|---|---|
| Jansen Bauwers | Groenten en fruithandelaar | Het harde leven van een groentehandelaar uit de vorige eeuw. |
| Levels | Schoenmaker, schoenverkoper | Van elf ambachten tot zelfstandige zakenman. |
| Pelt | Broodbakker | Organisator op vele terreinen en van vele bakkerszaken. |
| Robertz | Café- hotelhouder | De ene uitbreiding na de anderen tot één van de grootste hotel bedrijven van Heerlen. |
| Savelbergh | Drogist en handelaar | Duplicaten maker van al zijn handelscorrespondentie. |
| Schiffers | Caféhouder | De 1ste bioscoopexploitant en zaal verhuurder. |
| Schmitz | Metaalbewerker | Van brandweercommandant tot regisseur van volkstoneel. |
| Simons | Aannemer | Van wethouder, aannemer van grote projecten tot schatgraver. |
| J. v. Wersch | Handelaar | Van loopjongen tot directeur. |
Heerlense Zakenmensen 20ste Eeuw deel 3
| Personen | Beroep | Bijzonderheden |
|---|---|---|
| Pierre Begas | Radiopionier | Van radiobouwer tot grammofoonplaatsnijder. |
| Mathieu Custers | Directeur spaarbank | Het beheren van gelden voor de kleine man op R. K. basis. |
| Alex Emonds | Drukker | De werker van 70 uur per week en de rest. |
| Slagerij Keulaerds | Slager | Eén van de vele slagers van Heerlen. Verder de beschrijving van Mia Keulaerds, onderwijzeres. |
| Bakker Quanjel | Banketbakker | Drie generaties. |
| August v. Wersch | Behangzaak | beschrijving van Tante Truus, 103 jaar. |
| Willem v. Wersch | Horlogemaker, gemeente ambtenaar | Niet in de verf gegaan, misschien daardoor de minst beschreven persoon. |
Heerlense Zakenmensen 20ste Eeuw deel 4
| Personen | Beroep | Bijzonderheden |
|---|---|---|
| Willem Bour | Dakdekker | Komt vroeg te overlijden, de weduwe start met een sigaren zaak. |
| Jan Geijsel | Drukker | Een zeer bekende dirigent van zangkoren. |
| Frans van Loo | Handelaar | Van vrachtrijder tot brandstoffen handel. |
| Stephaan Vaessen | Juwelier | Van boerenzoon via klokken maker tot juwelier. |
| Ferd. van Wersch | Schilder | Grootschildersbedrijf, brandweercommandant, vader van een bekend Belgische artieste en toneelspeelster. |
Enkel van deze artikelen zijn door nazaten van deze middenstanders zelf geschreven en ter beschikking gesteld.
De heemkundevereniging doet een beroep op de nazaten van de oude middenstand om kennis, foto’s en verhalen aan onze vereniging door te geven. Als wij niets met deze gegevens doen, gaat een belangrijk stuk verleden voorgoed verloren.
